System EMAS (Eco-Management and Audit Scheme) to dobrowolny system zarządzania środowiskowego i audytu przyjęty przez Unię Europejską. Jest to innowacyjny system, który umożliwia organizacjom nie tylko poprawę efektywności ekologicznej, ale także promuje transparentność i odpowiedzialność środowiskową wśród przedsiębiorców.
Na czym polega system EMAS?
EMAS koncentruje się na tzw. eko zarządzaniu, które polega na stałym doskonaleniu i ocenie środowiskowej działalności organizacji. W tym celu organizacje te prowadzą analizę swojego wpływu na środowisko, ustanawiają cele środowiskowe, a następnie wdrażają strategie, które pomogą im te cele osiągnąć.
Jakie prawo reguluje system EMAS?
Podstawowym aktem prawnym regulującym system EMAS jest rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1221/2009 z dnia 25 listopada 2009 r. w sprawie dobrowolnego uczestnictwa organizacji w systemie ekozarządzania i audytu wspólnotowego (EMAS).
Kto podlega systemowi EMAS?
Każda organizacja, niezależnie od jej wielkości czy sektora działalności, może przystąpić do systemu EMAS. Obejmuje to zarówno podmioty prywatne, jak i publiczne, a także organizacje z sektora przemysłowego, usługowego czy rolnictwa.
Jakie stawia wymagania dla firm?
System EMAS jest zaawansowanym systemem zarządzania środowiskowego i audytu, który stawia przed organizacjami szereg wymagań, mających na celu poprawę ich wydajności ekologicznej i odpowiedzialności środowiskowej. Oto bardziej szczegółowo opisane główne wymagania:
- Początkowa ocena środowiskowa: Każda organizacja chcąca uzyskać certyfikację EMAS musi przeprowadzić wstępną ocenę swojego wpływu na środowisko. Wymagane jest dokładne zbadanie wszystkich działań organizacji, które mają wpływ na środowisko, takich jak produkcja odpadów, emisje do powietrza czy zużycie zasobów.
- System zarządzania środowiskowego: Organizacje muszą wdrożyć skuteczny system zarządzania środowiskowego (tzw. ekozarządzanie), który umożliwia monitorowanie, ocenę i ciągłą poprawę ich wydajności ekologicznej.
- Celność i realność celów: Organizacje muszą ustalić mierzalne cele środowiskowe, które są adekwatne do ich wpływu na środowisko. Cele te powinny być realne, ale jednocześnie ambitne.
- Audyt środowiskowy: EMAS wymaga regularnych audytów środowiskowych, które mają na celu ocenę skuteczności wdrożonego systemu zarządzania i postępów w realizacji założonych celów.
- Deklaracja środowiskowa: Organizacje muszą co roku publikować deklarację środowiskową, która przedstawia ich działania, osiągnięcia i cele w zakresie ochrony środowiska. Deklaracja ta musi być weryfikowana przez niezależną akredytowaną jednostkę.
- Stałe doskonalenie: Jednym z kluczowych wymagań EMAS jest zobowiązanie do ciągłego doskonalenia wydajności środowiskowej organizacji. Oznacza to, że firma nie tylko musi spełniać obecne standardy, ale również dążyć do ich przekraczania.
- Zaangażowanie pracowników: EMAS kładzie duży nacisk na zaangażowanie pracowników w działania środowiskowe. Organizacje muszą zapewnić odpowiednie szkolenia i edukację dla swoich pracowników, a także zachęcać ich do aktywnego udziału w inicjatywach ekologicznych.
- Komunikacja z interesariuszami: Organizacje są zobowiązane do prowadzenia otwartej komunikacji z interesariuszami na temat swojej działalności środowiskowej. Obejmuje to zarówno wewnętrzną komunikację z pracownikami, jak i zewnętrzną z klientami, dostawcami czy społecznością lokalną.
Wymagania EMAS są wymagające, ale mają na celu zapewnienie, że organizacje uczestniczące w systemie rzeczywiście przyczyniają się do ochrony środowiska i stałego doskonalenia w tym zakresie.
Jak można uzyskać certyfikację EMAS?
Uzyskanie certyfikacji EMAS jest procesem składającym się z kilku etapów, które wymagają zaangażowania i dokładności w działaniach. Oto bardziej szczegółowy opis tych etapów:
- Początkowa ocena środowiskowa: Przed przystąpieniem do certyfikacji EMAS organizacja musi dokładnie ocenić swój wpływ na środowisko. To obejmuje analizę wszystkich aspektów działalności, które mogą wpływać na środowisko, takich jak emisje, zużycie wody, gospodarowanie odpadami czy zużycie energii.
- Opracowanie systemu ekozarządzania: Na podstawie wyników początkowej oceny organizacja tworzy system ekozarządzania, który pomaga w monitorowaniu i ciągłym doskonaleniu działań w obszarze środowiska. Ten system powinien być dostosowany do specyfiki i potrzeb organizacji.
- Ustalenie celów środowiskowych: Na podstawie analizy wpływu na środowisko oraz dostępnych zasobów, organizacja ustala konkretne, mierzalne cele środowiskowe na najbliższy okres.
- Wybór jednostki weryfikującej: Aby uzyskać certyfikację EMAS, organizacja musi wybrać akredytowaną jednostkę weryfikującą, która będzie odpowiedzialna za przeprowadzenie audytu. Ważne jest, by była to jednostka o uznanej renomie i doświadczeniu.
- Przeprowadzenie audytu: Wybrana jednostka weryfikująca przeprowadza dokładny audyt, oceniając zgodność działań organizacji z wymaganiami systemu EMAS. Audyt ten może obejmować zarówno kwestie dokumentacyjne, jak i wizytę w siedzibie organizacji.
- Wydanie i weryfikacja deklaracji środowiskowej: Po przeprowadzeniu audytu organizacja przygotowuje deklarację środowiskową, która podsumowuje jej działania, cele oraz osiągnięcia w zakresie ochrony środowiska. Deklaracja ta jest następnie weryfikowana przez jednostkę audytującą.
- Rejestracja w odpowiednim organie: Po uzyskaniu pozytywnej weryfikacji deklaracji środowiskowej, organizacja może zarejestrować się w odpowiednim organie krajowym lub regionalnym, co finalizuje proces certyfikacji EMAS.
Każdy z tych etapów wymaga zaangażowania, odpowiedniej wiedzy i środków, ale dzięki nim organizacja może skutecznie zarządzać swoimi działaniami środowiskowymi i demonstrować swoje zaangażowanie w ochronę środowiska wobec interesariuszy.
Ile to kosztuje?
Koszty certyfikacji EMAS zależą od wielu czynników, takich jak wielkość organizacji, jej lokalizacja czy sektor działalności. Do głównych kosztów należą opłaty za przeprowadzenie audytu przez jednostkę weryfikującą, opłaty rejestracyjne oraz koszty związane z wdrożeniem systemu ekozarządzania.
Jakie korzyści z tego wynikają?
Przystąpienie do systemu EMAS przynosi organizacjom szereg korzyści:
- Poprawa wydajności ekologicznej i zredukowanie kosztów związanych z energią czy zużyciem surowców.
- Wzmocnienie pozytywnego wizerunku w oczach klientów i partnerów biznesowych.
- Uzyskanie przewagi konkurencyjnej na rynku.
- Zwiększenie zaangażowania i świadomości pracowników w kwestie środowiskowe.
- Lepsze zrozumienie i zarządzanie ryzykiem środowiskowym.
Podsumowując, system EMAS to nowoczesne i efektywne narzędzie do zarządzania środowiskowego, które przynosi korzyści zarówno dla organizacji, jak i dla otoczenia, w którym działają.